Cách nhận biết các lỗi bugi ô tô qua các dấu hiệu cần lưu ý

659 lượt xem

Mặc dù chỉ là một bộ phận chi tiết nhỏ, nhưng bugi ô tô lại có một vai trò rất quan trọng trong quá trình khởi động vận hành động cơ của xe ô tô. Dựa vào màu sắc bugi, các dấu hiệu lạ trên xe ô tô mà chủ xe có thể phần nào đoán biết được tình trạng động cơ xe.

Tác dụng của Bugi ô tô

Bugi ô tô hay còn gọi Spark Plug – là một thiết bị cung cấp dòng điện từ hệ thống đánh lửa. Mục đích giúp tạo ra tia lửa điện để đốt cháy hỗn hợp khí và nhiên liệu bên trong buồng đốt. Hỗn hợp khí và nhiên liệu được đốt cháy bởi bugi sẽ khiến cho áp suất tăng lên làm pít ton chuyển động và tác động lên trục khuỷu. Và từ đó tạo thành chuyển động quay của động cơ ô tô.

Với động cơ xăng, để tạo ra lửa cần có đủ 3 yếu tố bao gồm oxy, nhiên liệu và nhiệt. Khi xy lanh thực hiện kỳ nạp, nó sẽ hút lấy không khí gồm cả oxy. Động cơ có hệ thống phun nhiên liệu trực tiếp. Bugi ô tô giúp tạo ra nhiệt. Kết quả hỗn hợp nhiên liệu được chốt cháy sẽ sinh ra công giúp động cơ chuyển động.

Bugi ô tô cung cấp nhiệt dưới dạng tia lửa điện nhỏ. Tia lửa này có điện áp từ 5 kV – 45 kV tuỳ theo từng xe. Tạo ra từ bô bin đánh lửa dưới sự điều khiển của mô-đun điều khiển động cơ (ECM). Tia lửa hình thành do điện tích nhảy giữa 2 cực của bugi xe. Nhiệt sinh ra từ 4.700 – 6.500 độ C giúp đốt cháy hỗn hợp hoà khí, từ đó đẩy pít ton giúp trục khuỷu chuyển động.

bugi ô tô

Cấu tạo của bugi ô tô

Bên trong buồng đốt động cơ ô tô, bugi phải hoạt động ở điều kiện áp suất nén lên đến 50 kg/cm2 và môi trường nhiệt độ là 2.500°C. Do đó bugi cần phải có độ bền cao nhằm đạt được khả năng chịu áp suất và chịu nhiệt cao. Cho nên bugi ô tô được cấu tạo gồm 2 phần chính.

Phần điện cực

Điện cực chính giữa và đầu điện cực được thiết kế nhô ra chính là nơi tạo ra tia lửa điện. Điện cực trung tâm thường có lõi bằng đồng, đầu điện cực được làm bằng các loại hợp kim như Nikel, Platinum hoặc Iridium. Bugi xe có điện cực vuông và nhọn để dễ phóng điện hơn. Tuy nhiên qua quá trình sử dụng, điện cực sẽ bị mòn, biến dạng thành tròn và khó đánh lửa. Đây chính là lý do vì sao cần thay bugi xe định kỳ.

Khoảng trống giữa 2 điện cực càng nhỏ thì khả năng tản nhiệt sẽ càng nhanh. Ngược lại khoảng trống càng lớn thì khả năng tản nhiệt càng kém đi.

Bên trong điện cực trung tâm chứa điện trở kết nối với đầu ta của cuộn dây đánh lửa hoặc từ trường bằng một dây cách điện khá dày.

Phần vỏ cách điện

Bugi ô tô cần có một lớp vỏ cách điện để đảm bảo rằng không rò rỉ điện áp cao. Vật liệu làm vỏ cách điện cho bugi xe ô tô thường là gốm oxit nhôm có độ bền cao, chịu nhiệt tốt, truyền nhiệt tốt. Trên bền mặt vỏ cách điện, ở vị trí đầu tiếp xúc với chụp bugi, người ta thường thiết kế những nếp nhăn có dạng hình lượn sóng. Nếp nhăn này có tác dụng ngăn ngừa hiện tượng phóng điện cao áp nhằm tránh làm giảm nghiêm trọng hiệu quả đánh lửa bên trong buồng đốt.

cấu tạo bugi xe ô tô

Các cách nhận biết lỗi bugi

Vì đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh công của động cơ nên nếu bugi ô tô bị trục trặc sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hiệu suất của động cơ. Sau đây là các dấu hiệu, hiện tượng bugi bị yếu hay đang bị vấn đề:

Các dấu hiệu trên xe

– Xe ô tô bị hao xăng:

Nếu như bạn thấy xe ô tô bị hao xăng hơn bình thường thì rất có thể bugi đang gặp vấn đề. Bởi khi bugi bị trục trặc, ECM điều khiển động cơ sẽ không kiểm soát được cường độ tia lửa hoặc lượng oxy để bổ sung mức nhiên liệu phù hợp. Điều này khiến quá trình đốt cháy nhiên liệu kém hiệu quả.

– Xe ô tô đề khó nổ hoặc không nổ:

Khi động cơ xe lạnh sẽ rất khó để xác định thời điểm đánh lửa chính xác. Bởi khi người lái thực hiện đề xe, ECM sẽ phải bổ sung thêm nhiên liệu để hơi nước đọng lại ở xy lanh giải phóng hoàn toàn. Điều này khiến cho bugi bị mòn, bị trục trặc càng khó bắt lửa hơn bình thường. Đây chính là lý do tại sao xe lại đề khó nổ, thậm chí không nổ.

– Động cơ xe yếu:

Khi người lái đạp ga tăng tốc xe, ECM sẽ điều khiển bugi tạo ra tia lửa mạnh để đốt cháy nhiều nhiên liệu hơn, sinh công lớn hơn. Tuy nhiên nếu bugi ô tô bị yếu, bị hỏng hay bị lỗi… tia lửa điện có thể không đủ mạnh. Điều này khiến cho động cơ yếu hơn so với bình thường.

– Động cơ phản hồi chậm:

Khi người lái đạp ga tăng tốc xe, ECM sẽ điều khiển bugi ô tô tạo ra tia lửa. Nhưng nếu bugi xe bị vấn đề thì quá trình tạo ra tia lửa có thể chậm trễ hơn. Điều này gây ra tình trạng động cơ phản hồi chậm, một số còn có hiện tượng động cơ tăng vọt đột ngột.

– Động cơ rung nhiều ở chế độ nghỉ:

Xe bị bệnh rần máy (Rough Idle), garanti không đều, có tiếng kêu lạ… Đó là một trong các dấu hiệu cho thấy bugi xe gặp vấn đề.

– Xe báo đèn Check Engine:

Đèn Check Engine là đèn báo lỗi động cơ. Khi động cơ hay một số bộ phận liên quan mà xảy ra bất kỳ trục trặc nào. Đèn Check Engine sẽ báo sáng để thông báo cho người lái. Nếu thấy đèn Check Engine nhấp nháy thì rất có thể là bugi xe đang có vấn đề.

đèn báo bugi bị lỗi

Bugi ô tô bị hỏng

Cách nhận biết bugi ô tô bị hỏng tốt nhất là bạn kiểm tra trực tiếp tình trạng bugi. Khi tháo bugi để kiểm tra, bạn hãy dùng khăn mềm sạch để vệ sinh phần quanh chân bugi. Sử dụng xịt khô để vệ sinh hết muội bẩn tích tụ trong nồi bugi. Đừng quên ngâm đầu chấu trong xăng và tuyệt đối không được làm sứt hoặc làm vỡ sứ cách điện.

– Khoảng cách khe hở bugi lớn:

Đây là dấu hiệu chứng tỏ bugi đã bị mòn nhiều. Bởi bugi ô tô càng mòn thì khoảng cách khe hở của bugi sẽ càng lớn. Khoảng cách khe hở bugi cho phép trong khoảng 7 – 12 mm. Nếu vượt quá giới hạn này chứng tỏ bugi đã mòn nhiều và cần thay mới.

– Cực âm bugi bị mòn, các góc bo tròn: 

Cực âm bị mòn, dễ thấy nhất là các góc bo tròn là dấu hiệu bugi mòn nhiều và cần được thay mới. Bugi ô tô mới cực âm rất vuông, các góc càng nhọn giúp đánh lửa tốt. Cực âm càng mòn, các góc càng bo tròn khả năng đánh lửa sẽ càng kém hơn.

– Vỏ sứ bugi bị vỡ: 

Vỏ sứ bugi bị vỡ có thể do bị tác động lực vì tháo lắp sai cách.

– Bugi bị gỉ sét:

Bugi bị gỉ sét có thể do bị đóng cặn lâu ngày không được vệ sinh. Bugi gỉ sét sẽ dễ bị mất đi khả năng đánh lửa, đánh lửa muộn, làm giảm công suất động cơ.

bugi ô tô gỉ sét

– Bugi bị chảy:

Bugi ô tô bị chảy là dấu hiệu bugi đã bị hư và cần được thay mới. Ngoài ra đây cũng là dấu hiệu cho thấy động cơ ô tô đang gặp vấn đề. Như xăng kém chất lượng, bô bin đánh lửa bị trục trặc…

Nhận diện lỗi qua màu sắc bugi

Màu sắc bugi phản ánh rất nhiều về tình trạng hoạt động của động cơ. Nói cách khác, thông qua bugi ô tô ta có thể phán đoán được phần nào về tình trạng động cơ xe. Động cơ xe có đang gặp vấn đề trục trặc gì không.

– Bugi màu đỏ gạch, nâu vàng

Bugi ô tô hoạt động bình thường, có mức nhiên liệu hòa trộn với tỉ lệ thích hợp, hệ thống đánh lửa hoạt động tốt, bugi sử dụng đúng dải nhiệt độ thích hợp.

– Bugi đen đầu: 

Bugi ô tô đen đầu có 2 trường hợp khô và ướt. Nếu bugi đen đầu khô chủ yếu do nhiên liệu không được đốt hết vì lọc gió bị bẩn hoặc chế hóa khí hỏng. Nếu thấy bugi có màu đen đầu xe kèm theo hiện tượng khí xả màu đen thì rất có thể xe đang chạy trong tình trạng giàu nhiên liệu. Nên vệ sinh bộ lọc gió, điều chỉnh lại bugi cho phù hợp với bộ hòa khí. Bugi ô tô đen đầu cũng là dấu hiệu cho thấy ruột bugi đã hết hạn sử dụng.

Nếu bugi đen ướt thì thông thường là do bị bám muội than. Nguyên nhân do dầu lọt vào xy lanh và dầu bị đốt nên tạo ra lớp muội than đen. Nếu bị lỗi này bạn cần kiểm tra thành xy lanh, xéc măng xem có bị gãy, nứt hay lắp sai vị trí hay không.

lỗi bugi ô tô

– Bugi màu trắng

Bugi ô tô màu trắng là dấu hiệu cho biết động cơ hoạt động quá nhiệt. Nguyên nhân có thể vì đã chọn loại bugi không phù hợp với động cơ xe, dẫn đến đánh lửa không tối ưu. Ngoài ra cũng có thể vì động cơ đang bị trục trặc, bị thiếu xăng…

– Bugi bị chảy cực trung tâm: 

Đầu cực trung tâm của bugi ô tô bị chảy một phần hoặc toàn bộ, vỏ sứ bị nứt là hiện tượng bugi bị quá nhiệt. Chứng tỏ khoảng nhiệt không hợp lí trong khi thực hiện quá trình đánh lửa. Nguyên nhân có thể do chất cháy đóng cặn trong buồng đốt, xăng kém chất lượng, bô bin hỏng… Bugi bị chảy đầu cực trung tâm sẽ gây ra hiện tượng đánh lửa kém, làm giảm công suất động cơ.

– Bugi bị chảy ở cả 2 cực:

Bugi xe ô tô bị chảy ở 2 cực và bị bám chất lạ thông thường là do bị quá nhiệt. Nguyên nhân có thể đến từ việc bạn sử dụng xăng kém chất lượng, bô bin có vấn đề, chất cháy đóng nhiều cặn trong buồng đốt.

Giá bugi xe ô tô

Giá bugi ô tô sẽ còn tuỳ vào loại vật liệu làm điện cực và từng thương hiệu sản xuất.

Về loại vật liệu làm điện cực thì giá bugi Nikel thấp nhất.  Sau đó sẽ đến bugi bạch kim và cuối cùng là bugi ô tô Iridium. Trong đó được ưa chuộng nhất hiện nay là loại bugi Iridium.

Về thương hiệu sản xuất, giá bugi ô tô chính hãng giữa các thương hiệu ngoài và hãng xe không chênh lệch quá nhiều.

Giá bugi Iridium hiện tại dao động tầm 800.000 – 1.200.000 đồng/bộ gồm 4 bugi.